Laureat literackiej Nagrody Nobla Günter Grass otrzymuje 13 lipca 2001 3. Nagrodę Viadriny. Jego podziękowanie i laudacja Adama Michnika, redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”, przeradzają się w poruszający apel, by relacje polsko-niemieckie realizować, pamiętając o historii. „Dla upragnionego dobrego sąsiedztwa (...) potrzebny jest zapał i takie mosty, które trzymają się nie tylko na retorycznych podporach”, mówi Grass w swoim przemówieniu. Już poprzedniego wieczoru po publicznym odczycie fragmentów „Mojego stulecia” pisarz został nagrodzony obfitymi brawami.

Fotografia: Heide Fest

Od 13 do 15 lipca 2001 Viadrina obchodzi 10-lecie swojego istnienia. Z tej okazji odbywają się dyskusje, koncerty i uroczysta ceremonia, powstaje także międzynarodowa sieć absolwentek i absolwentów Viadriny. Główną, przyciągającą publiczność atrakcję obchodów stanowi festyn wokół budynku głównego i kościoła Mariackiego, zakończony fajerwerkami o północy. Publiczność z zimnymi ogniami w dłoniach fetuje viadriński zespół KUWI-Stars z Janine Nuyken i dr. Peterem Rosenberg na scenie w kościele Mariackim.

Fotografia: Heide Fest

Satyra w wykonaniu studentów wywołuje w lipcu 2001 medialny rozgłos. W oświadczeniu prasowym samorządu studenckiego AStA można przeczytać, że Viadrina zbankrutowała i zajęty został jej majątek; na dziedzińcu uczelni odbywa się inscenizowana licytacja. Pani prezydent prof. dr Gesine Schwan wyjaśnia, że Uniwersytet Europejski nie jest w stanie bankructwa, ale z pewnością dotkliwie niedofinansowany.

Fotografia: Heide Fest

Z kalifornijskiego Uniwersytetu Stanford do Frankfurtu nad Odrą – to droga, którą w 1991 roku przebył prof. dr Hans N. Weiler, aby jako członek Senatu Założycielskiego i pierwszy rektor Uniwersytetu Europejskiego w latach 1993 do 1999 współtworzyć nową Viadrinę. 14 maja 2002 prof. dr Anna Schwarz, dziekan Wydziału Kulturoznawstwa, wręcza mu w sali Senatu doktorat honoris causa Wydziału Kulturoznawstwa. Hans N. Weiler obiecuje, że będzie się krytycznie przyglądał działalności Wydziału, gdyż: „Krytyka jest i pozostanie dla mnie najlepszą metodą okazywania respektu kolegom naukowcom i placówkom naukowym”.

Fotografia: Heide Fest

Zalane światłem atrium, duże otwarte schody i galerie górnych pięter są w całości zajęte, gdy kierownik brandenburskiego urzędu ds. budownictwa Michael Tschauder oraz minister nauki Brandenburgii prof. dr Johanna Wanka 14 października 2002 przekazują na ręce prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan symboliczny klucz do gmachu mieszczącego stołówkę i audytoria. Po trzech latach budowy uniwersytet może korzystać z kompleksu zapewniającego 3.000 miejsc. Z zainwestowanych ok. 25 milionów euro połowa pochodzi ze środków federalnych, a połowa z budżetu Brandeburgii. Autorami projektu tej wyjątkowej budowli jest małżeństwo architektów Yamaguchi-Essig. Półtora roku później gmach zostanie nazwany imieniem hrabiny Dönhoff.

Fotografia: Heide Fest

„Dzieło życia Niemca, Polaka, Europejczyka i obywatela świata jest teraz powszechnie dostępne”. Tymi słowami prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan dziękuje 17 października 2002 pisarzowi i tłumaczowi Karlowi Dedeciusowi (po lewej) za przekazanie swojego archiwum. Następuje to w trakcie uroczystości w bibliotece Collegium Polonicum w Słubicach - w obecności prezydenta Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury Klausa-Dietera Lehmanna (z prawej). 81-letni Dedecius tłumaczy wybór miejsca dla swoich zbiorów: „Frankfurt nad Odrą i Słubice są doskonałym miejscem! Tutejsza wspólna praca Polaków i Niemców daje w moim przekonaniu duże szanse na to, że archiwum nie stanie się zabytkiem”.
Obok autografów, korespondencji i manuskryptów zbiór zawiera m.in. plakaty, obrazy, fotografie, maszynopisy, dokumenty, około 1.000 książek, taśmy video, kasety, gazety i wycinki; jest w nim także biurko, maszyny do pisania z niemiecką i polską klawiaturą, walizki i dokumenty.

Fotografia: Heide Fest

Miasto Frankfurt nad Odrą w lipcu 2003 świętuje jubilusz 750-lecia, do obchodów którego przyłącza się także Viadrina. Prezentem dla miasta jest uniwersytecki festyn letni 3 lipca. W jego trakcie studencka grupa projektowa „siebenart” wręcza nadburmistrzowi Martinowi Patzeltowi ogromny tort, który głowa miasta wspólnie z prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan serwuje gościom. W trakcie miejskiego korowodu jubileuszowego 13 lipca studenci i studentki z 68 krajów prezentują swój uniwersytet we własnoręcznie wykonanych ogromnych kapeluszach, wzbogacając w ten sposób program jubileuszu.

Fotografia: Heide Fest

Kampus nabiera nowych kształtów: plac przed kompleksem stołówki i audytoriów otrzymuje 23 października 2003 – wraz z energicznym, symbolicznym gestem prezydent Viadriny prof. dr. Gesine Schwan – nazwę Placu Europejskiego (Europaplatz). Nowo zaaranżowana przestrzeń obejmuje też przystanek tramwajowy. Dodatkowe tramwaje uruchomione między przystankami „Westkreuz” i „Europaplatz” mają ułatwić studencki dzień powszedni. Kilka tygodni później na remontowanym budynku „Flachbau” (później Audimax) po drugiej stronie placu zawisa wiecha.

Fotografia: Heide Fest

Dawny obrońca praw obywatelskich w NRD i polityk Markus Meckel otrzymuje 19 listopada 2003 roku 5. Nagrodę Viadriny. Obok prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan gratulacje składają mu polski ambasador dr Andrzej Byrt (z lewej), który wygłosił laudację, oraz fundator Nagrody Claus Detjen (z prawej). Detjen w swojej przemowie wyjaśnia, że jury w osobie Meckela wybrało laureata, któremu „nieobcy jest kamienisty grunt” i który „ma odwagę przeciwstawiać się wypolerowanym poglądom”.

Fotografia: Heide Fest 

19 kwietnia 2004 budynek uniwersytecki określany dotychczas jako kompleks stołówki i audytoriów zostaje nazwany imieniem hrabiny Dönhoff. Wśród gości są członkowie rodziny Dönhoff (na zdjęciu obok prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan stoją hrabia Christian Hatzfeld, Philipp Dönhoff i hrabina Karin Dönhoff, od lewej do prawej). Fundacja ZEIT przekazuje Viadrinie popiersie hrabiny Marion Dönhoff, które 6 lat wcześniej wykonał Manfred Sihle-Wissel.

Gesine Schwan w swojej przemowie podkreśla, że Viadrina nadając tę nazwę, pragnie uczcić pamięć hrabiny Marion Dönhoff, a zwłaszcza jej zaangażowanie w pojednanie polsko-niemieckie.

Fotografia: Heide Fest

Autostopem przez poszerzoną Unię Europejską: 29 kwietnia 2004 – około 36 godzin przed rozszerzeniem UE na wschód – dziesięcioro studentów i studentek wyrusza w podróż do nowych krajów członkowskich UE, mając za cel: Polskę, Węgry, kraje bałtyckie, Słowację i Czechy. „Countdown Europa – Hitchhiking Europe“ to nazwa projektu zainicjowanego przez prof. dr. Timma Beichelta. Pięć zespołów za pomocą telefonów komórkowych na żywo relacjonuje swoje przeżycia w podróży, m.in. w trakcie wielkiej uroczystości z okazji przystąpienia Polski do UE, obchodzonej w dwumieście Frankfurt nad Odrą i Słubice. Timm Beichelt tak uzasadnia pomysł swojego nietypowego seminarium: „Pod względem kulturowym mottem dla nadchodzących lat będzie nie ,zjednoczenie’, a raczej ,poznawanie się’. I właśnie to miał umożliwić nasz projekt”.

Fotografia: Heide Fest

Późnym latem 2004 odbywają się ostatnie prace w obrębie fasady Auditorium Maximum. Po dwóch latach kompleksowego remontu następuje uroczyste otwarcie budynku z okazji rozpoczęcia semestru zimowego 2004/2005. W ramach przebudowy powstał obiekt o powierzchni użytkowej 3.300 m², mieszczący m.in. dużą salę wykładową Auditorium Maximum z 530 miejscami, której nazwę nosi cały gmach. Koszt inwestycji wyniósł ok. 9 milionów euro; w budowę zaangażowanych było 115 firm, w tym 105 z regionu Brandenburgii i Berlina.

Fotografia: Heide Fest

W foyer gmachu im. hrabiny Dönhoff 20 października 2004 toast wznoszą studenci i studentki Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego (EUH) w Mińsku, którzy skorzystali z zaproszenia Viadriny. W semestrze zimowym 2004/2005 około 40 białoruskich studentek i studentów ma możliwość ukończenia swoich studiów humanistycznych na Viadrinie, po tym jak latem 2004 niespodziewanie zamknięty został ich uniwersytet w Mińsku. Z przyjęcia studentów EUH cieszy się m.in. prof. dr Karl Schlögel – i to niebezinteresownie, jak podkreśla w trakcie debaty w listopadzie 2004. Dla uniwersytetu przyjęcie białoruskiej młodzieży oznacza „wzrost i mocny impuls dla europeizacji”.

Fotografia: Heide Fest

5 listopada 2004 Viadrina i społeczność miasta bawi się na dziesiątym już balu uniwersyteckim. Pani prezydent prof. dr Gesine Schwan nie tylko przygląda się programowi ze skraju parkietu, ale po chwili ochoczo przyłącza się do tańca, zaproszona przez zespół ViaDivas. Poza tym publiczność zabawiają orkiestra uniwersytecka Viaphoniker i zespół KUWI-Stars.

Fotografia: Frank Winkler

Ponad 900 dzieci przybywa latem 2005 roku na pierwszy Uniwersytet Dziecięcy na Viadrinie. W cztery popołudnia korzystają z zaproszenia inicjatywy rodzicielskiej i przysłuchują się wykładom m.in. o tym, dlaczego kradzież podlega karze i jak przeprowadza się eksperyment fizyczny. Cykl inauguruje dr. phil. Karsten Weber (z lewej) z Wydziału Kulturoznawstwa wykładem mającym odpowiedzieć na pytanie: „Dlaczego nie wszyscy ludzie są bogaci?”

Fotografia: Heide Fest

Pokaźne wsparcie finansowe: kanclerz Niemiec Gerhard Schröder i prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski spotykają się 25 lipca 2005 na Viadrinie w celu podpisania „Wspólnego oświadczenia o zacieśnieniu współpracy między naukowcami, badaczami i studentami Republiki Federalnej Niemiec i Rzeczypospolitej Polskiej”. Aby wzmocnić polsko-niemiecką kooperację naukową, rząd RFN asygnuje 50 milionów euro dla „Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki”, natomiast Polska przekazuje równowartość pięciu milionów euro.

Fotografia: Heide Fest

7. Nagrodą Viadriny uhonorowany zostaje 21 listopada 2005 historyk prof. dr Rudolf von Thadden. Na zdjęciu widoczny jest razem ze studentką i laureatką Nagrody Towarzyszącej Viadriny, z prezydent Uniwersytetu Europejskiego prof. dr. Gesine Schwan i laudatorem Włodzimierzem Borodziejem (od lewej). Rudolf von Thadden, który jako członek Senatu Założycielskiego współtworzył nową Viadrinę, otrzymuje Nagrodę za swoje wielostronne zaangażowanie na rzecz polsko-niemieckiego porozumienia. W swoim podziękowaniu podkreśla, że „pragnienie pojednania różnych rzeczywistości życiowych niekoniecznie oznacza istnienie wspólnych światów wspomnień”. Nieodzowna jest jednak zdolność „uważnego słuchania: przysłuchiwania się życiorysom, zrozumienia dla różnego postrzegania, poważnego traktowania kształtujących nas okoliczności”.

Fotografia: Heide Fest